Ik ben bang !

Ik ben bang!

Open brief aan de Belgische ministers van Energie,

De kerncentrale Doel 3 werd stilgelegd. Sta mij toe als burger, vader en grootvader, enige bezorgdheid te uiten. Deze vrees, dames en heren ministers, is het resultaat van onder andere een lezing van het "Jaarverslag 2021" van FEBEG (1) en van het verslag "Energy Key Data - Edition july 2022" van de FOD Economie (2).

De kerncentrale Doel 3 heeft een vermogen van 1.006 MW. Dit is nauwelijks 3,6% van het totale geïnstalleerde vermogen van 27.957 MW (bron: rapport van FEBEG).

Op haar eentje produceert Doel 3 daarentegen wel 8,4% van de totale jaarlijkse hoeveelheid elektrische energie, alle productiecapaciteiten gecombineerd. Zij vertegenwoordigt meer dan alle geïnstalleerde fotovoltaïsche panelen (5,8%) en ongeveer 2/3 van de totale jaarlijkse productie van windturbines (12,2%), onshore en offshore (het jaar 2021 als referentie).

Volgens de planning gepubliceerd op de website van het FANC (https://afcn.fgov.be/fr/dossiers/centrales-nucleaires-en-Belgique) zal de kerncentrale Tihange 2 op 1 februari 2023 ook worden stilgelegd. Met een vermogen als dat van Doel 3 produceert deze centrale zelf dus ook 8,4% van de jaarlijkse hoeveelheid elektrische energie in België.

Ik ben bang!

Ik ben bang daar in een periode van vier maanden (dat is heel kort!) België 16,8% van de opgewekte elektriciteit op zijn grondgebied zal verliezen, dat wil zeggen bijna alle elektriciteit die afkomstig is van hernieuwbare energiebronnen, wind- en fotovoltaïsche!

Ik ben bang daar tegen het einde van 2025 ook Doel 1, Doel 2 en Tihange 1 zullen worden stilgelegd, wat neerkomt op nog eens 15,4 procent minder elektrische energie. Dit komt dus overeen met een cumulatief verlies van elektrische energie van 32,2% tegen eind 2025, of één derde van de huidige Belgische productie.

Ik ben bang want we hoeven tegen dan niet op hernieuwbare energie te rekenen. De geïnstalleerde windenergiecapaciteit eind 2021 bedroeg 18% van de totale geïnstalleerde capaciteit in België. Helaas vertegenwoordigt het slechts 12,2% van de geproduceerde elektrische energie. Dit is nog flagranter voor fotovoltaïsche energie, die met haar 25,5% van de totale geïnstalleerde capaciteit slechts 5,8% van de jaarlijkse elektrische energie produceert (in 2021).

Deze daling van de Belgische productie van elektrische energie is, naar mijn mening, slechts het gevolg van een gebrek aan vooruitziendheid en langetermijnvisie van onze verschillende Belgische regeringen sinds 2003. Op korte termijn zal dit verlies moeten worden gecompenseerd door massale invoer van elektriciteit en/of productie met fossiele brandstoffen. Gasgestookte elektriciteitscentrales die de afgelopen maanden in de media herhaaldelijk bekritiseerd werden vanwege hun CO2- en NOx-uitstoot.

Ik ben bang dat het beleid inzake de voor het klimaat noodzakelijke energietransitie vooral gericht is op "all electric". Elektrische auto's, elektrische verwarming via warmtepompen, enz. zullen de vraag naar elektrische energie alleen maar doen toenemen. De kloof tussen een afnemend aanbod van Belgische elektriciteit, als gevolg van diverse oude en recente politieke besluiten (besluiteloosheid), en een groeiende vraag naar elektriciteit, aangemoedigd door stimulerings- en belastingmaatregelen om klimaatredenen die door de Europese Unie zijn opgelegd, zal alleen maar toenemen. En een vraag die groter is dan het aanbod zal de energieprijzen beïnvloeden in de richting die wij niet willen. Het einde van de druk op de energieprijzen is waarschijnlijk niet in zicht.

Ik ben bang want tijdens de ATIC-studiedag (3) op 14 september jl. over "De energietransitie in collectieve woningen en kantoorgebouwen: uitdagingen" heeft de heer Samuel Furfari (4) uitgelegd dat een groeiende wereldbevolking met een stijgende gemiddelde levensstandaard in de toekomst de wereldbehoefte aan energie alleen maar zal doen toenemen. Een soortgelijke teneur is ook te vinden in de publicatie "Disorder" van Helen Thompson, die onlangs in diverse media werd becommentarieerd. Dit zal de druk op de energie markten nog enkel versterken.

Waren onze energiebevoorradingszekerheid en betaalbaarheid niet twee fundamentele te garanderen criteria?

Ik hoop nog steeds dat de huidige en toekomstige geopolitieke en energiecontext sommige van onze beleidsmakers ertoe zal aanzetten te reageren om de huidige situatie, indien nog mogelijk, recht te zetten. Naar mijn mening is het van essentieel belang een verarming van de bevolking te voorkomen, zowel op het gebied van energie als op financieel gebied. Het is tijd om van ideologische kortetermijnbeslissingen over te stappen op visionaire beslissingen voor de middellange en lange termijn. Anders zijn de recente woorden van onze premier Alexander De Croo over "5 tot 10 moeilijke winters" (5) misschien een onderschatting van wat ons te wachten staat.

Ik kijk uit naar uw (gezamenlijke?) actieplannen.

Vriendelijke groeten,

Ivan Piette

(1)   Jaarverslag FEBEG: https://www.febeg.be/fr/rapport-annuel-2021

(2)   Verslag FOD Economie: https://economie.fgov.be/nl/publicaties/energy-key-data-februari-2022

(3)   ATIC Koninklijke Vereniging van de Verwarmings-, ventilatie- en klimaatbeheersingstechniek
info@atic.be

(4)   Samuel Furfari: Senior official DG Energy, EC (retired) - President of SEII - Prof Energy Geopolitics, ESPC London

(5)   Interview Alexander De Croo: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/08/22/premier-de-croo-waarschuwt-komende-5-a-10-winters-gaan-moeilij/